Saint-Chinian: een wijn van de Schistes

Door Jan Geijtenbeek

Erik en Arjen van de Wijntherapeut hebben mij gevraagd om zo af en toe één van de wijnen uit hun assortiment te proeven en mijn bevindingen hierbij vast te leggen. Dat doe ik natuurlijk graag. Vandaag de eerste wijn. Ik proef ‘Les Schistes’ van Borie la Vitarèle. De foto's van de proefsessie zijn gemaakt door Hugo Geijtenbeek ©.

AOC Saint-Chinian
Borie la Vitarèle is een wijndomein onder leiding van Cathy en Camille Izarn in de AOC (appelation d’origine controlée) Saint-Chinian, een wijngebied in de meest zuidelijke uitlopers van de Cévennen. Het gebied kan worden gesplitst in twee delen, de Orb en Vernazobres. In het noorden bestaat de bodem uit leisteen en zandsteen, in het zuiden bestaat de bodem voornamelijk uit kalksteen. Het dorpje Causses et Veyran, waar Borie la Vitarèle zich bevindt, ligt in het noordoosten van de appelatie. Zij hebben te maken met een grote variëteit in bodemsoorten. Cathy en Camille hebben ervoor gekozen deze bodemsoorten los van elkaar te vinificeren (net zoals Jef dat altijd heeft gedaan) en de cuvées de Franse benaming van de bodemsoorten te geven: ‘Les Terres Blanches’ - zandsteen, ‘Les Cres’ - kiezelsteen en ‘Les Schistes’ - leisteen. In deze blog focussen we ons op het leisteen terroir.

Les Schistes
Leisteen is een arme en zure grond die zeer geschikt is voor het maken van interessante wijnen, juist ook met de druivensoorten Grenache en Syrah. Neem bijvoorbeeld de noordelijke Rhône-vallei waar in legendarische gebieden als Hermitage en Côte Rotie de stokken van de Syrah staan aangeplant op leisteen. In het Spaanse wijngebied Priorat bestaat de bodem ook uit leisteen, en dat is dan weer één van de beste gebieden voor Grenache.

Je zou ‘Les Schistes’ mijns inziens dan ook kunnen vergelijken met een mooie noord Rhône, maar dan betaalbaarder én met typische zuidelijke aroma’s van ‘garrigue’. De term ‘garrigue’ verwijst naar de aroma’s van gewassen als tijm, lavendel, jeneverbes en laurier die volop aanwezig zijn in deze regio. De geurstoffen die hiervan vrijkomen worden overgedragen op de schil van de druiven en zo ontstaan de aroma’s in de wijn. De beste druivensoorten om deze aroma’s over te dragen schijnen ook nog eens Grenache en Syrah zijn.

Vinificatie
Cuvée ‘Les Schistes’ wordt gemaakt van Grenache en Syrah. De stokken zijn 30-60 jaar oud en staan aangeplant op steile hellingen op een hoogte van 300-350 meter. De opbrengsten worden zeer laag gehouden, slechts 25 hectoliter per hectare. De druiven worden met de hand geplukt en zonder toevoeging van sulfiet spontaan vergist. De Syrah wordt in ‘demi-muids’ gerijpt, dit zijn eikenhouten vaten van 600 liter. De Grenache wordt op roestvrij staal gerijpt. Bij de botteling wordt niet gefilterd en een minimale hoeveelheid sulfiet toegevoegd.

Proefnotities
In het glas is de wijn dieprood van kleur met paarse reflecties. Een krachtige neus met delicate aroma’s van kersen en bramen. Daarnaast heerlijke mediterrane aroma’s van rozemarijn en subtiele tonen van zoethout. In de mond is de wijn krachtig, met een dichte vruchtstructuur, een spannende frisheid en een enorme finesse. Jaargang 2017 is nog wat gesloten, het is dan ook aan te raden de wijn van tevoren te karafferen. Serveer de wijn ook niet te warm, rond de 16-18°C, dan komt het fruit mooi naar voren. ‘Les Schistes’ is een wijn die nu gedronken kan worden, maar ook zeer geschikt is om 5-15 jaar te bewaren. Heerlijk in combinatie met de mediterrane keuken, wees daarbij niet te zuinig met kruiden als rozemarijn, tijm, oregano of salie. Of drink de wijn bij de borrel met wat oude kaas of gedroogd vlees. Proost!

Wat is schistes?

De bron van leisteen is modder: een mengsel van leem, slib en kleideeltjes met water. Oude of geconsolideerde modder wordt een sedimentair gesteente: moddersteen (als het in stukken breekt) of leisteen (als het in plakjes breekt). Als die sedimentaire gesteenten onder het aardoppervlak raken en onderhevig zijn aan druk en hitte, worden ze metamorf gesteente; hun samenstellende mineralen zijn gereorganiseerd. Vooral klei mineralen zijn vatbaar voor verandering. Leisteen wordt, als het wordt begraven en gedurende miljoenen jaren aan zeer, zeer hoge temperaturen wordt blootgesteld, geleidelijk leisteen. Misschien bevindt het zich dan weer aan het aardoppervlak - of het kan nog miljoenen jaren verder afdalen, in warmere zones. Als dat zo is, wordt het Schist. Stapel nog meer diepte, druk en hitte op en je krijgt Gneis. Bron: Decanter 2017: Jefford on Monday: "Of schist and schists."

Hieronder zie je in welke Franse wijngebieden je schistes vindt.

Bron: www.terroirsdeschistes.com